Velázquez w Grand Palais

D. Velázquez: Infantka Maria Teresa

Malował koronowane głowy i nocne życie Madrytu, interesowali go ludzie i ich charaktery, chciał poznać prawdę o ludzkiej duszy. Paryski Grand Palais  poświęcił hiszpańskiemu mistrzowi pędzla, po raz pierwszy we Francji, obszerną retrospektywę.

Nie był malarzem tak płodnym jak Rubens czy Van Dyck, jego rówieśnicy. Ale to, co namalował wystarczyło, aby nazwany został przez Maneta « Malarzem malarzy ». Picasso, Giacometti, Delacroix i Bacon nie ukrywali, że jego malarstwo ich inspirowało i fascynowało. Jego sztuka reprezentuje więcej niż naśladowanie życia- pisali o nim krytycy-to życie w całym swoim rozkwicie, w całym swoim drżeniu-pełnym tajemnic i załamań.

Na przykład słynny portret papieża, wykonany podczas pierwszego pobytu w Rzymie-wystarczy spojrzeć na oczy. Papież, gdy podarowano mu ten portret wyznał-jestem na nim bardziej niż prawdziwy-wzrok jest intensywny, skóra pełna cieni.  I wreszcie, potrafił wydobyć to, co najbardziej nieuchwytne- psychologiczną głębię, potrafił zaglądać w dusze ludzi.

Zachwyca w jego malarstwie światłocień, trochę przypominający Caravaggia. Mistrzem był sewilski malarz Pacheco, do którego pracowni Velázqueza  trafił w wieku lat 12 i od razu zdobył jego serce mistrza, do tego stopnia, że kilka lat później poślubił jego córkę, Juanę.

D. Velázquez: W stajni Vulcana

W latach 20-stych XVII wieku, Velázquez stał się ulubieńcem hiszpańskiego króla Filipa IV. Jednym z pierwszych namalowanych przez niego obrazów, który się zachował, był portret pijaków, do którego artysta zaangażował kilku bywalców okolicznych wyszynków, szokując innych malarzy związanych z dworem królewskim. Operuje na nim doskonale światłocieniem i kompozycją-podobnie jak na innych swoich obrazach, czyniąc je dziś doskonałym polem obserwacyjnym dla fotografów.

Tym obrazem zachwycił Rubensa, wówczas najsłynniejszego malarza Europy, który akurat w tym momencie przebywał przez osiem miesięcy w Madrycie. Rubens udzielił mu też kilku porad, oraz przekonał króla, aby wysłał go na kilka miesięcy do Włoch, po nauki. Ale czy można w obrazach Velázqueza dojrzeć wpływy Tintoretta, Tycjana czy Veronese? Szczerze mówiąc, to z lekkim uśmiechem porównywałam pokazane na wystawie prace włoskich mistrzów i Velázqueza, bo różnice są ewidentne, chociażby w kolorystyce, pokazywaniu piękna lub brzydoty ciała ludzkiego. Jego obrazy są bardziej pruderyjne, bardziej religijne niż dzieła włoskich mistrzów.  Mam wrażenie, że wpływy włoskie na Velázqueza były tylko naskórkowe, formalne i nigdy nie utracił czegoś bardzo osobistego, wręcz intymnego w portretowaniu ludzi.

Przywiązywał wielką wagę do tła. Najpiękniejszym obrazem jest czarny portret księcia Baltazara Carlosa. To maestria w pokazywaniu ciemnych odcieni, warstw, materii  w kontraście z jasną twarzą księcia Baltazara. Malując swój najsłynniejszy i najpiękniejszy obraz, „Venus przed lustrem” artysta ryzykował wiele, groziła mu nawet ekskomunika, ale widocznie nie mógł się powstrzymać przed utrwaleniem na płótnie alabastrowej skóry i kształtów kobiety. Czy była to jego kochanka, z którą podczas drugiego pobytu we Włoszech dorobił się syna czy też  metresa króla Filipa IV znanego ze słabości do niewiast. W Grand Palais można również zobaczyć słynny portret infantki Małgorzaty „w niebieskim”, z roku 1659, namalowany na rok przed śmiercią artysty, w którym osiąga on mistrzostwo gry świateł i cieni na sukni.

D. Velázquez: Venus przed lustrem 

Wystawa potrwa jeszcze tylko do 13 lipca. Radzę się pospieszyć.