Putin, Kaukaz i Igrzyska w Soczi

Organizatorzy Igrzysk Olimpijskich w Soczi liczą  już nerwowo godziny przed pierwszym startem sportowców, gdy tymczasem Księgarnia Polska na St. Germain de Près w Paryżu zaprosiła przed kilkoma dniami Régisa Genté, znanego francuskiego dziennikarza mieszkającego od 12 lat w Gruzji, na spotkanie z okazji wydania w wydawnictwie Buchet and Chastel jego książki „Putin i Kaukaz”. Spotkanie ze znakomitym znawcą tego regionu  stało się okazją, aby zrozumieć kontekst, w jakim będą się rozgrywać Igrzyska w Soczi.

 Régis Genté zna Kaukaz jak własną kieszeń, od lat przesyła korespondencje dla francuskich kanałów radiowych i telewizyjnych, w jego książce znajdziemy więc odpowiedź na wiele pytań, które będziemy sobie stawiać oglądając relacje z rozpoczynających się za kilka dni Igrzysk. Na przykład, dlaczego na zimowe (!) Igrzyska w Rosji wybrano znane z subtropikalnego klimatu Soczi? Albo- dlaczego Putinowi tak bardzo zależało na zorganizowaniu Olimpiady na Kaukazie oraz, jak ustosunkowują się do tego projektu mieszkańcy regionu? Autor książki bardzo szczegółowo opisał historyczne oraz polityczne zależności między państwami Kaukazu i Rosją, ostatnią wojnę w Gruzji, problemy Czeczeni i Czeczenów, ale zrelacjonował również  same przygotowania do Igrzysk.

Ale zacznijmy od początku, od Krasnej Polany. Tak się składa, choć trzeba przyznać, że nie było to intencją Putina, że Igrzyska Olimpijskie w Rosji odbędą się dokładnie w 150 rocznicę wydania przez wielkiego księcia Michała Nikołajewicza wielkiego bankietu z okazji ostatecznego podporządkowania Kaukazu Rosji carskiej.  I ten bankiet odbywał się właśnie na Krasnej Polanie, gdzie krótko wcześniej doszło do masowej masakry  ludności i dokładnie tam, gdzie dziś toczyć się będą rozgrywki olimpijskie. Czy to nie ironia losu? –pyta Régis Genté?

Ale jakie to ma znaczenie w porównaniu z satysfakcją, jaką będzie miał Putin pokazując światu, że na Kaukazie zapanował wreszcie pokój, oraz, że to on jest tego sprawcą! Ale zawieszenie broni, jakie nastąpi podczas trwania Olimpiady przejdzie prawdopodobnie do historii-pisze Genté -jako nowy epizod w niekończących się wojnach o Kaukaz, a Igrzyska jeszcze jednym dowodem na to, że ta wojna nadal trwa, tyle, że prowadzona jest innymi środkami, takimi, które pozwolą umocnić uprzednie zwycięstwa Rosji.

Rosja nie zamierza odpuścić sobie Kaukazu i skłonna jest w tym celu użyć wszelkich środków. Wie o tym Gruzja, wobec której zastosowano bojkot win czy wody mineralnej Borjomi, ale przede wszystkim, gdy w 2008 roku Rosja zaatakowała ją  w obronie separatystycznych republik Abchazji i Osetii Południowej. Na tym manewrze Gruzja straciła ok. 20 proc. swojego terytorium a Abchazja i jej stolica Suchumi, to były miejsca do których Gruzini byli szczególnie przywiązani.  Tymczasem Igrzyska będą się odbywały dosłownie 20 km od granicy z Abchazją. Możliwości Rosji zna również Czeczenia, zwłaszcza po drugiej wojnie czeczeńskiej, sprowokowanej przez Rosję, która doprowadziła do tego, że traktuje się ich dziś wszędzie jak terrorystów, wyznawców świętej wojny. 

Wszystkie kraje Kaukazu wiedzą jaki jest rosyjski imperializm-pisze Genté: chorobliwy, pełen pasji, żywiołowy. Putin jest jego spadkobiercą, to awatar ruskich carów czy komunistycznych przywódców. A Rosja walczy od 250 lat o dominację nad Kaukazem, od czasu wielkiej Katarzyny, dla której był to „projekt wschodni”. Kaukaz istnieje w zbiorowej rosyjskiej wyobraźni utrwalony przez pisarzy-Puszkina, Lermontowa, Tołstoja-to tam zrodziło się wiele mitów wielkiej Rosji. Posiadanie orientalnego, muzułmańskiego Kaukazu dawało carskiej Rosji rodzaj „swojego Orientu”, takiego jaki mieli Europejczycy i moralne prawo do nazywania się  narodem cywilizowanym.

Organizując Olimpiadę w Soczi, Rosja załatwia sobie sprawy niezwykle dla niej ważne, może nawet najważniejsze. To nic, że chodzi jedynie o mały skrawek ziemi rozciągnięty między Morzem Czarnym i Morzem Kaspijskim. Nowoczesne Igrzyska Olimpijskie-jak pisze dziennikarz francuski-są środkiem przede wszystkim do zbudowania wizerunku wielkiego kraju, który stać na zabezpieczenie sobie międzynarodowego prestiżu, pokazania się jako nowoczesny, posiadający możliwości zorganizowania wydarzenia o znaczeniu planetarnym kraj oraz, że Rosja przywiązuje wagę do wartości takich jak pokój i przyjaźń między narodami. Na otwarciu pojawią się  szefowie państw z całego świata. Takiej okazji, pokazania Rosji jako mocarstwa, Putin nie mógł przegapić.

A więc, aby  sen o potędze stał się rzeczywistością Rosja postanowiła włożyć w organizację Igrzysk wszystkie możliwe środki finansowe. Prawdopodobnie będą to najdroższe Igrzyska Olimpijskie w historii- mówiło się już o 36 mld dol, a dziś jest już głośno o 50 mld. Jednak udane Igrzyska będę sygnałem wysłanym całemu światu, że Rosja znajduje się na... dobrej drodze... i zawdzięcza to Putinowi.

Jak podkreśla Genté, kraje Kaukazu, którym udało się wyrwać spod jarzma rosyjskiego pamiętają i będę pamiętać  zdanie Putina, że „ rozpad ZSRR był największą geopolityczną katastrofą XX wieku”, Dla Kaukazu, Krasnaja Polana jest miejscem symbolizującym ich tragedię narodową i Igrzyska stanowią jedynie cyniczną celebrację zwycięstwa Rosji.  Putinowi zależy na odrestaurowaniu potęgi Rosji i zmierza do tego celu systematycznie Sprzyja mu-jak podkreśla autor-cena ropy. Gdy obejmował władzę-cena baryłki wynosiła 20 dol. - dziś 110.

Autor porusza jeszcze wiele innych kwestii, takich jak wzrost wpływów islamu na Kaukazie w reakcji na politykę Rosji,  politykę rusyfikacji -poprzez wydawanie paszportów rosyjskich obywatelom państw kaukaskich, obsadzanie na stanowiskach szefów państw ludzi chętnie współpracujących z Moskwą. Dużo pisze również o zdecydowanie antyzachodniej polityce Putina, ale i o tym, do jakiego stopnia Zachód potrzebuje Rosji wobec zagrożenia nuklearnego ze strony Iranu. 

Dla Putina, Kaukaz jest miejscem w którym potwierdza on swoją siłę i wielkość Rosji.  Wojna w Czeczenii, poparcie dla separatystów w Abchazji i Południowej Osetii, wojna z Gruzją czy też zbliżające się Igrzyska w Soczi mają na celu jedno: poprawienie pozycji Rosji na arenie międzynarodowej. Kaukaz ma dla Putina znacznie strategiczne-pisze Régis Genté.  Ostatnio zbudował sobie w miejscowości Gelendżyk kapiącą złotem rezydencję z widokiem na Morze Czarne o powierzchni 12 tys. metrów kwadratowych z kolumnadami z marmuru i francuskim ogrodem. Wraz z Igrzyskami w Soczi, na arenę międzynarodową powraca silna Rosja. Olimpiada w Soczi, to Olimpiada Putina.