Made in France: rzemieślnicy i artyści

J. Creten/G. Jonca/Sèvres

Gdyby ktoś mnie dziś spytał, czego najbardziej zazdroszczę Francuzom, to długo bym się nie zastanawiała. Nie byłaby to ani kuchnia, ani wino, ale rzemieślnicy wykorzystujący swoje niezwykłe zdolności manualne i kreatywność tak, aby wszystkie rodzaje materiałów: drewno, szkło, marmur, silikon, metal czy koronkę przekształcić w dzieła sztuki. Ci, którzy dostąpili zaszczytu przynależenia do arystokracji w zawodzie, skupionej w Atelier de France, wystawiają jeszcze do niedzieli swoje prace w Grand Palais podczas pierwszego Salonu rzemiosła i kreacji. Miałam wczoraj  okazję, aby je obejrzeć i porozmawiać z ich autorami.

Zacznę od mistrza mozaiki, pana Stephana Perez-Spiro z Lyonu ( jak się okazało, z pochodzenia Polaka,  gdyż jego ojciec, słynny malarz surrealista Georges Spiro, opuścił Polskę w okresie wojny i osiadł w Nicei), od co najmniej dwudziestu lat tworzy oraz odnawia najpiękniejsze mozaiki w stylu bizantyjskim czy galloromańskim. Mam wrażenie, że to co, najbardziej charakteryzuje i uwodzi w jego mozaikach to chęć wywołania wrażenia, że przedstawione postaci, zwierzęta czy rośliny , są w ciągłym ruchu,” bo świat jest w ruchu”- mówi pan Stefan, tłumacząc mi, że to wrażenie ruchu na mozaice tworzy się liniami powstałymi pomiędzy układanymi cząsteczkami szklanych kolorowych płytek. Ta najstarsza forma sztuki, nie jest jedyną domeną, w której pan Stephan osiągnął mistrzostwo-ta druga to gra na skrzypcach. Pracuje dla Instytucji i osób prywatnych, dekoruje domy i pałace, realizując z wielką maestrią projekty takie, jak dekoracja nabrzeży Saony w Lyonie, którą będziemy mogli podziwiać już na wiosnę 2014 roku. 

Mozaika: Stephane Perez-Spiro

Mozaika: Stephane Perez-Spiro

D. Richter

 Innym artystą, który przykuł moją uwagę była pani Darja Richter pochodząca z Berlina, a posiadająca atelier w Wersalu, kreująca ubrania z koronek wyprodukowanych na maszynach z XIX wieku. Te koronki różnią się od tych współczesnych, przemysłowych niezwykłą miękkością, ale przede wszystkim wzorami, nietuzinkowymi, oryginalnymi oraz wykończeniem. Jej kreacje zobaczycie na niejednym paryskim pokazie mody, bo pani Richter produkuje koronki oraz kreuje ubrania i akcesoria w dużym stopniu na potrzeby Haute Couture.

I. Leourier

Kolejną damą, przed której pracami zaniemówiłam była autorka kapeluszy, pani Isabelle Leourier, choć do końca nie jestem przekonana, że tak je należałoby nazywać. To raczej motyle kapeluszowe-zwiewne, delikatne, niczym litery alfabetu japońskiego namalowane na płótnie. Pani Isabelle, która sama się cudownie prezentowała, prosiła o nie fotografowanie jej kapeluszy, ale nie mogłam się nie skusić, żeby ukradkiem nie sfotografować projektowanej przez nią biżuterii, niezwykłej-zresztą osądźcie sami.

 Bardzo oryginalną biżuterię przedstawili kreatorzy w atelier  Tzuri Gueta. Ich specjalnością są ozdoby bardzo przyjemne dla ciała, wręcz integrujące się z nim bo zrobione z …lateksu. Podejrzewam, że na moim miejscu każdy zareagowałby tak jak ja, czy otworzył szeroko oczy, bo na lateks te cuda zupełnie nie wyglądają. Ceny-bardzo przystępne-ok. 100-200 euro. Wypada dodać, że te najbardziej ekstrawaganckie egzemplarze zostały wyprodukowane na zamówienie takich kreatorów mody jak Christian Lacroix, Jean-paul Gaultier, Givenchy, Dior, Armani, Chanel i Issey Miyake.  Kreacje Tzuriego Guety, z wykształcenia inżyniera branży tekstylnej, nazywane są „koronkami z silikonu” podobają się przede wszystkim dlatego, że doskonale imitują materiały organiczne i roślinne. Pierwszy kontakt jest wzrokowy, ale później dotykamy i materia wydaje nam się być niezwykle zmysłowa i ponoć budzi w nas naszą wewnętrzną pamięć „gada”. Coś w tym jest, faktycznie…

Biżuteria z silikonu: Tzuri Gueta

 Mogłabym jeszcze bardzo długo opisywać te wszystkie cudowności, ale zatrzymam przy jednym, bo związanym z małym polonikum. Przed gablotami, w których wystawiona była biżuteria dwojga artystów Laurentine Perilhou i Clement Smolińskiego były tłumy. Wszyscy dopytywali się o technikę-ja byłam przekonana, że artystka wykonuje tę biżuterię szydełkiem. Ale nie. Stosuje starą, bardzo starą technikę makramy czyli sztuki wiązania sznurków bez użycia igieł czy drutów czy też chociażby szydełka. Z opisu w katalogu wywnioskowałam, że są oni absolutnymi prekursorami w wykorzystaniu tego rodzaju techniki do produkcji biżuterii. Każdy przedmiot wykonywany jest ręcznie. Zdradzę wam tylko, że wykonanie, na przykład takiego naszyjnika, trwa bite dwa tygodnie i wymaga nie lada kreatywności. Nie ma bowiem ani jednego, który by się powtarzał, a ponadto, trzeba weń wkomponować szlifowany do każdej sztuki biżuterii kamień. Artyści współpracują z Jean-Paul Gaultier.

Laurentine Perilhou

A polonikum? Otóż gdy wspomniałam panu Smoleńskiemu, że jestem Polką, od razu odpowiedział-ale mój tata też. Czy Pani wie, jak ja się nazywam? Miło wiedzieć, że są rodacy, którzy robią taką piękną biżuterię...Interesują Was pewnie ceny? Moim zdaniem, jak na tak piękną, oryginalną i niezwykłą biżuterię nie są one astronomiczne-z tego co się zorientowałam, naszyjniki w granicach 1700 euro. I w zasadzie niepotrzebna jest już nawet jakaś droga sukienka-ozdobą jest już sam naszyjnik! 

Miałam również okazję przyjrzeć się pracy szewców, z tym, że we Francji istnieje rozróżnienie pomiędzy tymi, którzy reperują (cordonier) a tymi, którzy szyją buty (bottiers-ale może to chodzi o tych, którzy szyją botki?). Na moich oczach szewc brał wymiar nogi (do kolana) i strugał model z drewna aby później przystąpić do krojenia skóry i szycia. Towarzyszył mu pan, równie artysta, od czyszczenia butów. Nie wierzycie, że można być artystą w czyszczeniu butów? Ta pani, która zdecydowała się oddać się swoje buty w jego ręce musiała wysłuchać niezwykle interesującego wykładu o modelu, który miała na nogach- Richelieu a pan w tym czasie muskał, gładził, pieścił je…

Mistrz poleruje i wyjaśnia

 Zatrzymam się jeszcze na chwilę przy znanych na całym świecie francuskich mistrzach kryształu- istniejącej od XIX wieku manufakturze Daum z Nancy. Jest to ponoć jedyna już dziś na świecie firma posiadająca umiejętności przerabiania taką metodą sproszkowanego szkła. Jak powstają te bajecznie kolorowe, wykreowane przez nich rzeźby? Procedura jest dość skomplikowana i zajęło by mi to sporo miejsca, żeby ją dokładnie odtworzyć. Może opiszę jedynie końcową fazę, gdy sproszkowany kryształ trafia do formy i trzymany jest w piecu, w temperaturze 900 stopni przez 10-20 dni, aby gdy stopnieje, pod wpływem ciepła, wytworzył odcienie kolorów.

Jak powstają dzieła sztuki Daum?

Waza powstała w pracowni Daum

A na koniec, obiekt moich westchnień-kanapa wykonana rękoma francuskich tapicerów i stolarzy...

U nas  chyba wiele zawodów rzemiosła artystycznego zaginęło pod wpływem pożogi wojennej i czasów komunizmu, a Francuzi są jednak w tej dziedzinie niekwestionowanymi mistrzami i właśnie dlatego, o tym właśnie salonie napisałam-żeby podglądać i uczyć się jak robią to inni. Uprzedzam, że w Grand Palais wystawia  260 wystawców a ja opisałam, dokonując bardzo subiektywnego wyboru, jedynie kilku spośród nich. Natomiast, jeśli ktoś mieszka w Paryżu albo jest tu przejazdem, to warto tam zajrzeć. Wystawa „Rewelacje”, w Grand Palais, czynna jest do jutra, czyli do 15.09.2013.